SUPERLAJM/ LAHUTA SHQIPTARE ZYRTARISHT NË UNESCO

Arti i të kënduarit, të luajturit dhe i bërjes së lahutës, një nga thesaret më të çmuara të identitetit kulturor shqiptar, është përfshirë zyrtarisht në listën e UNESCO-s për pasuri jomateriale me nevojë urgjente mbrojtjeje.

Ky art, i zhvilluar ndër shekuj në krahinat veriore dhe përtej, përfshin eposin e Kreshnikëve dhe baladat tradicionale, që përçojnë virtytet e trimërisë, qëndresës, nderit, besës dhe mikpritjes.

Procesi i përfshirjes në listë u realizua nga një ekip studiuesish, me mbështetjen e Ministrisë së Kulturës dhe Fondacionit Shqiptaro-Amerikan për Zhvillim (AADF), përmes kërkimeve në terren dhe sesioneve komunitare. Dosja përfundimtare u dorëzua në mars 2024 dhe përmbush standardet më të larta të UNESCO-s.

Lahuta shqiptare është një instrument muzikor tradicional me një tel, i përhapur kryesisht në zonat malore të veriut të Shqipërisë dhe Kosovës. Zakonisht bëhet nga druri i gështenjës ose i lisit, ndërsa telat janë prej hekuri ose çeliku, dhe ka një trup të gjatë e të hollë me një kokë të gjerë që i jep rezonancë, shpesh e zbukuruar me gdhendje tradicionale.

Lahuta përdoret kryesisht për këngë epike dhe tregime historike, të kënduara nga lahutarët, si p.sh. në epikën e Gjergj Elez Alisë apo të Mujos e Halilit. Instrumenti luhet vertikalisht pranë trupit dhe tingulli i tij i thellë dhe melodik shoqëron intonacionin dramatik të këngës, duke ruajtur kështu identitetin dhe historinë kulturore shqiptare.