ALBANIA kaukaze, a lidhet apo jo me shqiptarët e sotëm?!
ALBANIA kaukaze- Ka diskutime të ndryshme në lidhje me Albaninë Kaukaziane dhe nëse ajo lidhet apo jo me shqiptarët e sotëm.
Ndërsa origjina e ardhjes së shqiptarëve nga Kaukazi, ose siç njihej Trakia Pontike, hidhet poshtë; në fakt, ka prova të migrimit të paraardhësve shqiptarë të njohur si pellazgë dhe dardanë në zona të njohura si: Arran (Albania), Parthia dhe Armenia, fqinjë të Skithëve dhe Kolkidës Greke Pontike.
Plini Plaku, në librin e tij ‘Historia Natyrore’, Libri 1, në Fragmentin 4.17.4, shkruan:
“E tillë është Maqedonia, e cila dikur ishte zonja e botës, e cila dikur e shtriu shtrirjen e saj në Azi, Armeni, Iberi, Albani, Kapadoki, Siri, Egjipt, Dem dhe Kaukaz…”
Shqiptarët përmenden në Betejën e Gaugamela-s (331 p.e.s.), si një kontingjent i përbërë gjithashtu nga Medët, Kadusiët dhe Sakae-t, nën komandën e Atropatit, satrapit të Medias (Arrian Anabasis 3.8.4, 3.11.4).
》Ndarja e Perandorisë Maqedonase në vitin 321 p.e.s., pas vdekjes së Aleksandrit, rezultoi në reduktimin e territorit të qeverisur nga Atropati në pjesën e Medias në veriperëndim, e njohur më vonë si Media Atropatena ose Atropatena. Midis viteve 286 dhe 281 para Krishtit, Patrokli i Maqedonisë, gjenerali dhe admirali i Seleukut I dhe Antiokut I, ndërmori një udhëtim nëpër Detin Kaspik, duke filluar, me sa duket, me brigjet shqiptare dhe kaukaziane (Straboni 11.6.1; Plini, Historia Natyrore)
Megjithatë, ajo që na intereson vërtet janë të dhënat nga Kronikat e Shën Jeronimit, të cilat hedhin dritë mbi misterin Alban të Kaukazit; Dinastia Pellazge e Sikonit, e cila mbretëroi për 900 vjet në Pellazgji, dërgoi Jasonin, Armenin dhe Herkulin (siç shënon kronisti Kastor) drejt Lindjes.
Mbreti i ri ambicioz, Aegelaus, djali i Aegeas (Aigai i lashtë) në Peloponez, duke kërkuar të dominonte Aigai, organizoi ekspeditën e famshme të Argonautëve.
Justini në ‘Historinë’ e tij, jep një kronologji të mbretit pellazg Aegeus. “Me Albanët ai formoi një aleancë, një popull që thuhet se e ka ndjekur Herkulin nga Italia, nga Malet Albane (Alba-Longa, Etruria) drejt lindjes. Ushtarët e Pompeut në luftën Mithridatike i përshëndetën ata si vëllezërit e tyre, prandaj pothuajse e gjithë Lindja caktoi nderime hyjnore dhe ngriti tempuj në nder të Jasonit, si themelues i tyre. Parmeni, një nga gjeneralët e Aleksandrit të Madh, i shkatërroi ata shumë vite më vonë, që asnjë emër të mos nderohej më shumë në botën Lindore sesa ai i Aleksandrit.
Amazonat luftojnë si aleate të Priamit, në Luftën e Trojës.
》Në kufijtë e shqiptarëve me Amazonat, mbretëresha e të cilëve Talestris, siç tregojnë shumë autorë, kërkoi shtratin e Aleksandrit (Parisit – djalit të Priamit).
》Armeniusi, gjithashtu, i cili ishte vetë thesal dhe një nga kapitenët e Jasonit, pasi mblodhi një grup burrash, të cilët, pas vdekjes së Jasonit, endeshin përreth, themeluan Armeninë, nga malet e të cilave rrjedh lumi Tigër..
Gjatë mbretërimit të Akamenidët (Akamenidët-Persianët) në Mesdhe dhe Kaukaz, Justini përshkruan gjithashtu se si “skithët, të kënaqur me fitoren e tyre dhe shkatërrimin e kundërshtarit të tyre, u kthyen në shtëpinë e tyre. Artabanusi, pasi kishte bërë luftë kundër Thogarii-ve,… u pasua nga djali i tij Mithridates. Ai zhvilloi shumë luftëra, me trimëri të madhe, kundër fqinjëve të tij dhe i shtoi shumë provinca mbretërisë Parthiane… Më në fund, ai i ktheu armët kundër Ortoadistes, mbretit të Armenisë… të themeluar nga Armeniusi, shoqëruesi i Jasonit të Thesalisë, të cilin mbreti Pelias,… e dërgoi në një ekspeditë të vendosur në Kolkis, për të sjellë në shtëpi brezin e leshit të artë të dashit”
Për më tepër, fragmente nga përshkrimi i Strabonit, nga Guisto Traina, disa karakteristika të Albanëve janë; barinj, kalorës të stërvitur, të cilët në kohë lufte do të ngrinin një ushtri me mijëra. Ata nuk tregtonin me monedha, por me shkëmbimin e mallrave.
Lidhur me afërsinë e gjuhës armene me shqipen, meqenëse armenishtja zëvendësoi të mëparshmen, studimet krahasuese kanë arritur në përfundimin se armenishtja dhe shqipja ndajnë disa karakteristika proto-indo-evropiane për shkak të shqipes = “greqisht” armenisht (Kapitulli 13)
Hyllested A, Joseph BD. Shqip. Në: Olander T, red. Familja e Gjuhëve Indo-Evropiane. Cambridge University Press; 2022.23.