Nga vjenë fjala “Bukë”? A vjen ajo nga jala “BEKOS”?

Apo është një fjalë e lashtë Pellazge BUKË,BEK,[B;P] PEK,PJEK

Apo në ilirishtën e lashtë Bagaron (ngrohtë)?

Historia që tregon Herodoti për eksperimentin e mbretit egjiptian Psametiku për të zbuluar se kush ishin njerëzit më të lashtë.

“Tani, para se Psametiku të bëhej mbret i Egjiptit, egjiptianët besonin se ishin populli më i vjetër në tokë. Por që kur Psametiku u bë mbret dhe donte të zbulonte se cilët njerëz ishin më të vjetër, ata kanë besuar se Frigjianët ishin më të vjetër se ata, dhe se të gjithë të tjerët.

Psametiku, kur nuk ishte në gjendje të mësonte me anë të hetimit se cilët njerëz kishin lindur të parët, hartoi një plan me anë të të cilit mori dy fëmijë të porsalindur nga njerëzit e thjeshtë dhe ia dha një bariu për t’i rritur midis kopeve të tij. Ai dha udhëzime që askush të mos thoshte asnjë fjalë në veshët e tyre; ata duhej të qëndronin vetëm në një kasolle të vetmuar, dhe në kohën e duhur bariu duhej të sillte dhi dhe t’u jepte fëmijëve qumështin e tyre dhe të bënte gjithçka tjetër të nevojshme. Psametiku e bëri këtë dhe i dha këto udhëzime, sepse donte të dëgjonte se çfarë fjale do të dilte e para nga fëmijët, kur ata të kishin kaluar moshën e belbëzimit të paqartë.

Dhe ai e përmbushi dëshirën e tij; sepse një ditë, kur bariu kishte bërë siç i ishte thënë për dy vjet, të dy fëmijët vrapuan drejt tij duke shtrirë duart dhe duke thirrur ” “Bekos !” ndërsa hapi derën dhe hyri. Kur e dëgjoi për herë të parë këtë, heshtte për të; por kur, duke ardhur shpesh dhe duke i kushtuar vëmendje të kujdesshme, vazhdonte ta dëgjonte të njëjtën fjalë, më në fund ia tregoi zotërisë së tij dhe i solli fëmijët në prani të mbretit sipas nevojës.

Psametiku i dëgjoi vetë dhe pyeti se cilës gjuhë i përkiste fjala ” Bekos “; ai e gjeti të ishte një fjalë frigjiane, që do të thotë bukë . Duke u nisur nga kjo, egjiptianët pranuan se frigjianët ishin më të vjetër se ata.Kjo është historia që dëgjova nga priftërinjtë e tempullit të Hefestit në Memfis; grekët thonë, ndër shumë gjëra të pamenduara, se Psametiku i kishte rritur fëmijët nga gra, gjuhët e të cilave u kishte prerë.”

Natyrisht, ky ishte një mit dhe një eksperiment i tillë nuk do të kishte dhënë kurrë këtë rezultat. Por rrënjët e mitit mund të kenë qenë të bazuara në një lloj kujtese mitike.

Në shqip fjala për bukë është ” Bukë “.

Nga proto-shqipja *bukā, që vazhdon me *bʰok ‘të djegësh’, e lidhur më tej me proto-indo-evropianishten *bʰōg ‘të pjekësh, të piqesh’.

Ngjashëm me frigjishten βεκός (bekos, “bukë”), ilirishten *bagaron (“i ngrohtë”), armenishten βος (bocʿ, “flakë”), latinishten vulgare focacius (“lloj brumi i pjekur”) nga focus (“zjarr”), greqishten e lashtë φώγω (phṓgō, “pjek”, folje) dhe anglishten e vjetër bacan (“të piqesh”).

Herodoti. Historitë, 7.73.