Edith Durham: Kur i pyesja në Serbi se kush je ti, më thonin Ortodoks, ndërsa në Shqipëri: Jam shqiptar

“Unë ju siguroj se ata janë Bismarkë të vërtetë. Një ditë, ata do të kërkojnë, dhe Europa do të duhet t’u japë atyre atë që kërkojnë!

Kur kaloja nëpër Ballkan, në Rumeli pyesja njerëzit: «Ç’je ti?»- Katolik – përgjigjej njëri.- Protestant – përgjigjej tjetri. Në Bullgari pyesja: «Ç’je ti?»- Ortodoks.

Në Serbi pyesja: «Ç’je ti?»- Protestant.- Ortodoks…. Kështu e mbytur e tëra nga dogmat idiote të njerëzve, duke hyrë në Shqipëri pyeta: «Çfarë jeni ju këtu?»- Shqiptarë – m’u përgjigjën prerë e qartë. «Më në fund», thashë, «u çlirova këtu nga fanatikët dhe zotkrijuesit»…”

Edith Durham

Brenga e Ballkanit, 1905.