Fshati Shqiptar – Arnavutköy, dhe historia e çuditshme e asimilimit

Studiuesi dhe publicisti Daut Dauti, në një shkrim të tij, përshkruan një rajon përrallor të Stambollit, Arnavutköy, që në shqip i bie Fshati Shqiptar. Ky fshat mban këtë emër që nga viti 1468, por që nuk u “sundua” gjatë nga shqiptarët, sepse ndodhi një asimilim jo i rëndomtë, por që thyen mitet se gjoja pushtimi otoman e mbrojti shqiptarin nga asimilimi. Në fakt, në qendrën e re të Perandorisë Otomane, në kryeqendrën e islamit, shqiptari – mysliman e katolik – u bë grek!

“Fshati Shqiptar – Arnavutköy: Një histori e çuditshme e asimilimit të shqiptarëve në Stamboll

Kur e vizitoni Arnavutköy -in, Fshatin Shqiptar, gjënë e parë që e vëreni është prestigjioziteti i këtij vendbanimi qe gjendet në brigjet e Bosforit, në pjesën evropiane të Stambollit.

Arnavutköy është një vend i bukur që mund të përshkruhet si përrallor ose që ekziston vetëm në ëndrra.

Pos shtëpive të bukura dhe restoranteve luksoze dhe të zakonshme që kryesisht shërbejnë specialitete të peshkut, aty gjendet edhe Robert College, një shkollë amerikane me renome të lartë që është hapur në vitin 1863. Duhet theksuar se në këtë shkollë kanë studiuar shumë rilindas tanë.

Vendbanimi është themeluar në shekullin IV të erës sonë nga grekët dhe është quajtur Hestai, por më vonë edhe Promotu dhe Anaplus.

Emrin e tanishëm (Arnavutköy) e mori në vitin 1468, gjashtë vite pas pushtimit të Stambollit – i cili deri atëherë quhej Konstantinopojë – nga Perandoria Otomane, e cila aty solli një numër të konsiderueshëm të shqiptarëve.

Me ardhjen e shqiptarëve, shumica myslimanë, por kishte edhe të krishterë, gjërat ndryshuan. Shqiptarët morën vendbanimin në dorë, por epërsia e tyre nuk zgjati shumë. Brenda një shekulli shqiptarët u ‘shkrinë’ në grekë dhe të gjithë u bënë pjesëtarë të Kishës Ortodokse Greke.

ISTANBUL, TURKEY – SEPTEMBER 29, 2013: View of the Arnavutkoy residental buildings sailing Bosporus.

Kah mesi i shekullit të XVII, Evliya Çelebi e përshkruan Arnavutköy-in si një vendbanim të lakmueshëm me shtëpi të bukura dhe me plot pemishte dhe vreshta të cilat ishin pronë të grekëve dhe hebrenjve. Myslimanët kishin rënë në minoritet të parëndësishëm dhe vendbanimi nuk kishte asnjë gjami.

Në shekullin XVIII, Arnavutköy përshkruhet si vendbanim tërësisht grek. Pas shekullit XVIII, vendi gradualisht popullohet me armenë të cilët deri në Luftën e Parë Botërore kanë dominuar ndaj grekëve.

Me fjalë tjera, Arnavutköy, një vendbanim me emër të shqiptarëve, vetëm për një kohë të shkurtër ka qenë ashtu siç e përshkruan emri.

Ky është një rast i cili tregon për një segment të asimilimit të shqiptarëve.

Por, shqiptarët në këtë rast, janë asimiluar në grekë e jo në turq”, ka shkruar Dauti.