RIZONI QYTETI FORTESË I MBRETËRVE ILIRË

Vendndodhja: Sot Risan, gjiri i Kotorrit, Mali i Zi.
Periudha e lulëzimit: Shek. IV–II para Krishtit.

Rizon ishte rezidenca e mbretëreshës Teuta pas vdekjes së Agronit. Pikërisht këtu Teuta vendosi oborrin mbretëror, më pas u përball me luftën kundër romakëve dhe këtu u dorëzua pas traktatit të vitit 227 p.K.

Rizon?
Ishte qendra e mbretërve Agron & Teuta, një nga mbretëritë më të rëndësishme të Adriatikut. Këtu Teuta zhvilloi politikën detare që solli konfliktet me Republikën Romake.

Arkeologët kanë zbuluar:
monedha të arta me emrin “Rhizon”, varre fisnike, objekte tregtare nga Iliria, e Roma një plan urbanistik të zhvilluar.

Rëndësia për historinë shqiptare
Rizon është një nga provat më të forta të: shtetformimit ilir, qytetërimit të avancuar, ekzistencës së një elite politike, ushtarake dhe ekonomike ilire të dokumentuar qartë.

Është një nga qytetet më të drejtpërdrejta që lidhen me mbretërinë e Teutës — figurë simbol e rezistencës dhe femrës shtetformuese në Ballkan.

Monedha të mbretit ilir Ballaios
Në 2010 u gjet një thesar i madh me rreth 4 656 monedha bronzi të mbretit Ballaios, brenda një ene prej balte nën një ndërtesë ilire në Risan. Këto monedha i përkasin shek. III para Krishtit dhe tregojnë se Rhizoni kishte salltarinë e tij monetare me zakonisht emrin e mbretit të kohës.

Tipare të monedhave të Ballaios
Obverse (anës para): portreti i mbretit Ballaios (shpesh me mbishkrimin greqisht ΒΑΣΙΛΕΩΣ ΒΑΛΛΑΙΟΥ = “i mbretit Ballaios”).
Reverse (anës mbrapa): figura e perëndeshës Artemis me shpesh një qiri ose shigjeta, simbole Ilire .. @s.ndrecaj