Ibrahim Rugova – Prijësi që shndërroi urtësinë në projekt shtetformues

Në 81-vjetorin e lindjes së Presidentit historik të Kosovës, Dr. Ibrahim Rugova, kujtimi për të mbetet i lidhur ngushtë me vetë historinë moderne të shtetit të Kosovës. Ndër figurat më të jashtëzakonshme politike të shekullit XX në hapësirën shqiptare, Rugova u shfaq si prijës i një filozofie të re politike – ajo e rezistencës paqësore, e institucionalizimit të aspiratave kombëtare dhe e krijimit të një identiteti modern politik për Kosovën.

Një figurë e pazakonshme e politikës shqiptare
Shpesh bashkëkohësit e kujtojnë Rugovën me një lloj përulësie simbolike. “Ndoshta për shkak të emrit Ibrahim/Abraham, në fëmijëri Ibrahim Rugova më fanepsej si profet”, dëshmojnë intelektualë të kohës, duke nënvizuar mënyrën se si ai përçonte qetësi, qëndrueshmëri dhe një lloj urtësie të epërme. Më vonë, u bë e qartë për shumëkënd se Rugova nuk i përngjante askujt në skenën politike të asaj kohe: ai nuk ngrihte zërin, nuk sulmonte kundërshtarët, nuk ushtronte dhunë politike e as nuk i drejtonte turmat me retorikë populiste.

Përkundrazi, prezenca e tij e qetë ishte një formë e re e autoritetit, ndërsa mungesa e tij shpesh ndjehej po aq fort sa praninë. Rugova përfaqësonte një filozofi politike ku butësia nuk ishte dobësi, por një forcë e pamposhtur vendosmërie dhe koherence.

Rikthimi i Dardanisë dhe identitetit historik
Në diskursin e tij publik dhe akademik, Rugova i riktheu identitetit shqiptar të Kosovës dimensione të thella kulturore. Dardania, si koncept historik, kulturor dhe simbolik, u shndërrua në një formë rezistence kundër mohimit identitar dhe në një bosht të narrativës shtetformuese. Duke e lidhur të tashmen me lashtësinë, Rugova krijoi një imagjinatë të re politike, e cila përforconte rrënjët e qytetarisë dhe europianizmit të shqiptarëve të Kosovës.

Kjo qasje ishte në vazhdën e traditës së Rilindjes Kombëtare, ku kultura dhe historia shërbenin si terren i parë i rezistencës. Për Rugovën, “dielli i shqiptarëve lind nga perëndon” – një metaforë që e shihte orientimin euro-atlantik si natyrshëm të lidhur me identitetin e Kosovës.

Formimi intelektual dhe rruga drejt lidershipit politik
I lindur më 2 dhjetor 1944 në Cerrcë të Istogut, Rugova u shkollua në gjuhë e letërsi shqipe në Prishtinë, specializoi në Paris dhe u doktorua në fushën e letërsisë. Për dy dekada ai u angazhua si studiues në Institutin Albanologjik të Prishtinës, duke kultivuar një qasje të thellë humaniste ndaj politikës. Brezat e studiuesve e kujtojnë si një intelektual të përkorë, të përkushtuar ndaj letërsisë, estetikës dhe historisë kulturore.

Në vitin 1988 u zgjodh kryetar i Shoqatës së Shkrimtarëve të Kosovës, e cila u shndërrua në një qendër të rëndësishme të lëvizjes paqësore kundër aparthejd-it serb dhe represionit jugosllav.

Arkitekti i shtetësisë moderne të Kosovës
Me hyrjen e tij në politikë në vitin 1989 si kryetar i Lidhjes Demokratike të Kosovës, Rugova ndërtoi bazat ligjore, morale dhe institucionale që do ta çonin vendin drejt pavarësisë. U zgjodh President i Republikës së Kosovës më 1992 dhe 1998, duke qenë udhëheqësi i padiskutueshëm i rezistencës paqësore.

Pas luftës së vitit 1999, u rikthye nga Roma për të ndihmuar ndërtimin e institucioneve të reja dhe u zgjodh President i Kosovës në 2002 dhe 2004, detyrë që e mbajti deri në ndarjen nga jeta më 21 janar 2006.

Në sytë e botës së qytetëruar, “Kosova dhe Rugova, Rugova dhe Kosova” u shndërruan në një binom të pandashëm: ai mishëronte aspiratën e vendit për liri, dinjitet dhe pavarësi.

Trashëgimia e Rugovës
Trashëgimia e Ibrahim Rugovës është e shumëdimensionale: kulturore, politike dhe morale. Ai e çoi përpara një projekt të ri shtetformues, duke dëshmuar se rezistenca paqësore nuk është pasivitet, por një akt i lartë qytetar dhe vizionar. Rugova mbetet shembulli më i plotë i udhëheqësit modern shqiptar: i qetë, i vendosur, i orientuar drejt botës demokratike dhe i ngulitur thellë në identitetin kulturor të popullit të tij.

Sot, 81 vjet pas lindjes së tij, kujtimi i Ibrahim Rugovës nuk është vetëm nderim për një njeri të madh – është rikujtim i një filozofie të tërë politike që formësoi Kosovën moderne.