Zhuj Selmani – Heroi që ndezi flakën e qëndresës shqiptare

Zhuj Selmani lindi në vitin 1844 në fshatin Koshutan, afër Pejës, në zemër të Rugovës. Ai ishte biri i Selman Muçë Zymerajt, nga klani Lucëgjekaj i vëllazërisë Muriqi, pjesë e fisit të madh e të njohur Kelmendi. Që në rini, u shqua për trimëri, krenari dhe dashuri ndaj tokës dhe lirisë së vendit të vet.

Përplasja e vitit 1875
Në vitin 1875, në një periudhë të trazuar për kufijtë shqiptaro-malazezë, forcat malazeze ndërmorën një sulm të ashpër kundër kullës së Zhuj Selmanit. Sipas rrëfimeve historike e gojore, kulla e tij u bë simbol qëndrese. Pas shumë ditësh rrethimi dhe përleshjesh, Selmani u plagos rëndë. Kur mori vesh se armiku synonte ta zinte të gjallë dhe ta çonte në Cetinje për ta turpëruar, ai zgjodhi vdekjen me dinjitet. Me një akt heroik, qëlloi mbi barutin në kullë, duke shpërthyer gjithçka përreth dhe duke marrë me vete shumë nga forcat malazeze.

Ky veprim tronditi gjithë rajonin dhe u bë shembull i sakrificës sublime për liri, duke e kthyer emrin e Zhuj Selmanit në legjendë të gjallë ndër shqiptarë.

Heroi që këndonte me lahutë
Rrëfimet popullore thonë se Zhuj Selmani jetoi për afro dhjetë vjet i mbyllur në kullën e tij, duke ruajtur kufirin dhe dinjitetin e Rugovës. Në ato vite, ai shpesh luante lahutën dhe këndonte për heroizmin e paraardhësve, duke u bërë frymëzim për shokët e tij. Edhe në momentet më të vështira, ai ishte ai që jepte kurajë dhe shpresë për rezistencë.
Zhuj Selmani mbeti i pamartuar dhe ra në moshën rreth tridhjetë vjeç, duke lënë pas jo pasuri, por një trashëgimi morale që frymëzoi breza të tërë.

Kulla e Sheremetit dhe kujtimi që jeton|
Sipas pasardhësve, kulla ku u zhvillua beteja e tij ndodhej në një kodër të vogël në rajonin e Murinës, në territorin e sotëm të Malit të Zi. Historiani Ramiz Lushaj ka dokumentuar se gurët e mbetur të kullës u sollën më vonë në Pejë, si simbol kujtese për sakrificën e heroit.

Në vitet e fundit, në sheshin publik të Pejës është ngritur një statujë në nder të Zhuj Selmanit, me rastin e 138-vjetorit të rënies së tij. Kjo vepër monumentale kujton figurën e një trimi që zgjodhi vdekjen për të mos u përkulur.

Trashëgimia dhe kënga
Emri i Zhuj Selmanit ka mbetur gjallë në këngët epike shqiptare, sidomos në Kosovë, ku lahutarët këndojnë ende për bëmët e tij, për armët që përdori dhe për kullën e Sheremetit që u bë simbol i qëndresës shqiptare.

Zhuj Selmani nuk ishte thjesht një luftëtar. Ai ishte shpirti i një populli që nuk pranoi kurrë robërinë. Figura e tij mbetet një nga më të ndritshmet e historisë shqiptare të qëndresës, një kujtesë e gjallë e besës, nderit dhe sakrificës.