Mitologjia ilire është pasuri e madhe! Hyjnitë e Ilirisë – Zërat e lashtësisë
Mitologjia ilire është pasuri e madhe, edhe pse fatkeqësisht na ka ardhur vetëm në copëza, përmes autorëve antikë dhe mbishkrimeve lokale.
Hyjnitë e Ilirisë – Zërat e lashtësisë
“Hyjnitë e Ilirisë lindën nga mali, deti dhe qielli. Ata ecën pranë luftëtarëve, ruajtën fshatrat dhe ndezën shpirtin e një populli që nuk u përkul kurrë.”
“Hyjnitë e Ilirisë nuk u shuan me shekujt.
Ata jetojnë në gjakun, këngët dhe simbolet tona. Çdo valë deti, çdo stuhí mali dhe çdo rrahje zemre shqiptare është jehonë e pavdekshme e tyre.”
Në zemrën e maleve dhe pranë brigjeve të detit Adriatik, ilirët ngritën besimin e tyre mbi hyjni të fuqishme, që mishëronin natyrën, jetën dhe luftën. Çdo fis kishte hyjnitë e veta, por të gjitha bashkoheshin në një panteon që mbante gjallë shpirtin luftarak e fisnik të Ilirisë.
Në brigjet e Adriatikut dhe në zemër të maleve të larta, ku kënga e zogjve ndërthurej me ushtimën e stuhive, ilirët adhuronin hyjnitë e tyre të fuqishme. Ata ishin të lindur nga toka, deti e qielli, dhe shfaqeshin në çdo hap të jetës.
Në betejë printe ARMAT-us, zoti i luftës, që ndizte zemrat e luftëtarëve me zjarrin e trimërisë. Çdo britmë e tij shndërrohej në forcë, çdo goditje e tij në besë e lavdi.
Mbi majat e Istrisë frynin erërat e BORIA-s, malet ruheshin nga MALESOK-u, dhe natyra merrte frymë nëpërmjet EI-t dhe IRIA-s, duke kujtuar njerëzve se ishin bij të tokës e të qiellit.
Në brigjet e Liburnisë ndriçonte ANZOTIKA, perëndesha e bukurisë dhe dashurisë, që ngjante me Venusin e romakëve, por kishte shpirtin e saj të lirë e të egër ilir. Pranë saj qëndronin LATRA, SENTONA dhe IKA, hyjni që mbronin popullin dhe sillnin begatinë e jetës.
Në ujin e thellë të Japodëve sundonte BINDI, zot i lumenjve dhe detit, i fortë e i paparashikueshëm, si vetë valët që shuanin e rilindnin çdo ditë.
Në burimet e nxehta të Topuskos, njerëzit luteshin te VIDASUS dhe THANA. Ai, bari i pyjeve, dhe ajo, gjuetarja e hënës, ishin forca binjake që mbanin në ekuilibër natyrën dhe njeriun.
Nëpër kështjellat ilire dëgjohej kënga e MEDAURUS-it, kalorësit hyjnor mbi kalin e bardhë. Ai mbante një heshtë që shponte errësirën dhe mbrojti qytetet nga çdo kërcënim. Aq i madh ishte nderimi për të, sa emri i tij shkoi përtej deteve, deri në Afrikën e largët.
Dhe mbi të gjitha qëndronte EN / ENJ, kryehyu i qiellit dhe i dritës, përkrah të cilit PRENDI dhe PRENDA sillnin dashurinë, pjellorinë dhe gëzimin e jetës.
Kështu, mitologjia ilire nuk ishte thjesht një besim. Ishte vetë fryma e popullit: stuhia që trondit detin, kënga që ngjitet nga mali, gjaku që zien në betejë. Hyjnitë ishin kudo – në gurët e rrugës, në shpatet e thepisura, në ujin që rridhte dhe në sytë e luftëtarëve.
Ilirët besonin se, sa kohë që hyjnitë do të jetonin në zemrat e tyre, populli nuk do të shuhej kurrë. Dhe kështu, zërat e tyre epikë mbeten ende të gjallë në kujtesën tonë.
Mitologjia Ilire
Ilirët kishin një panteon hyjnish të pasur, ku ndërthureshin besimet vendase me ndikime edhe tek romakët e trakët . @S.ndrecaj
