Epiri Zemra mijëvjeqare e Arbërisë dhe bijtë e tij të pa harruar

Pirro i Epirit (319 p.e.s. – 272 p.e.s.) ishte një nga mbretërit më të shquar të Epirit dhe një ndër strategët më të mëdhenj të antikitetit. Ai i përkiste dinastisë molose, fis i madh epirot me origjinë pellazgo-ilire, dhe ishte pasardhës i mitit të Akilit përmes Neoptolemit (djalit të Akilit). Jeta dhe veprimtaria e tij:

Lindja dhe familja:
Lindi rreth vitit 319 p.e.s. në Epir. Që fëmijë humbi babain e tij, Aiakidin, dhe u përball me luftëra për pushtet brenda mbretërisë.

Marrëdhëniet me Maqedoninë:
Pirro ishte aleat dhe rival i Maqedonisë në periudha të ndryshme. Herë u përjashtua nga froni, herë u rikthye me ndihmën e aleatëve. U njoh për aftësinë e tij ushtarake dhe ambiciet e mëdha.

Luftërat në Itali:
Më 280 p.e.s. u ftua nga qyteti Taranto (në Italinë e Jugut) për të ndihmuar kundër romakëve. Mori me vete një ushtri të madhe epirote, maqedonase e ilire, përfshirë elefantët luftarakë, që për herë të parë u panë në fushëbetejë në Itali. Fitoi disa beteja kundër Romës (Heraklea 280 p.e.s., Askuli 279 p.e.s.), por me humbje të mëdha njerëzore. Prej andej lind shprehja “Fitorja e Pirros” – një fitore e shtrenjtë që në fund të sjell humbje. Madje u përfshi edhe në Siçili, duke luftuar kundër Kartagjenës.

Kthimi në Epir dhe fundi:
Pas disfatave dhe mungesës së përkrahjes në Itali e Siçili, u kthye në Epir. Vazhdonte të ushtronte ndikim në Maqedoni, Thesali e Peloponez. Vdiq në 272 p.e.s. gjatë një beteje në Argos (Greqi), ku sipas traditës u vra nga një grua që i hodhi një tullë mbi kokë nga një çati.

Vlerësimi historik:
Pirro konsiderohet një nga strategët më të mëdhenj të lashtësisë, i përmendur nga Plutarku si një gjeneral i krahasueshëm me Aleksandrin e Madh. Për Epirin dhe popujt iliro-epirotë, ai ishte një simbol fuqie, që e shndërroi përkohësisht Epirin në një fuqi të madhe mesdhetare. Megjithatë, ambicia e tij e pafund dhe mungesa e konsolidimit të brendshëm bënë që mbretëria e tij të mos kishte jetë të gjatë pas vdekjes. @s.ndrecaj