Sahit Ndrecaj: “FJALA APO EMRI “ITALI” RRJEDH NGA ILIRISHTJA”

***FJALA APO EMRI “ITALI” RRJEDH NGA ILIRISHTJA*** apo është vetëm një sajim (teori)

A mundet dikush të na tregoj diçka më shumë rreth kësaj teme ???

“ITALI” në kuptimin shqip
Sipas kësaj teorie, Fjala “Itel” (ose “itël”, “itelë”) thuhet se do të thotë:
“me dalë me bagëti në bjeshkë për kullotë, në verim”

Kjo është një fjalë që lidhet me kulturën blegtorale alpine, veçanërisht të përdorur në zonat malore të Shqipërisë dhe Kosovës.

Prej saj, thuhet se rrjedh fjala “Itali” si “vendi ku shkohej për të kullotur”, “vendi i verimit”, ose “toka e bagëtive”.

Ky interpretim përputhet deri diku në kuptim me etimologjinë klasike që lidhet me fjalën latine “vitulus” (viç), por këtu rrënja është shqiptare, dhe ideja është që emri “Itali” është më i vjetër se latinishtja dhe latinizimi është pasojë e mëvonshme.

Pse konsiderohet kjo teori alternative?

Ky lloj interpretimi del nga:

• Lidhja e gjuhës shqipe me gjuhët para-romake të Italisë (si ilirishtja, oseenët, etruskët).
• Teza që shqipja ruan fjalë arkaike të lashtësisë indoevropiane, që të tjerat i kanë humbur.
• Kultura blegtorale si një nga mënyrat më të vjetra të jetesës në Ballkan dhe Itali.
• Prania e shumë emrave vendesh në Italinë e Jugut me rrënjë të ngjashme shqipe (si Calabria, Brindisi, Bari, etj., që disa i lidhin me gjuhën ilire).

Përmbledhje krahasuese

Teoria klasike Teoria alternative (shqipe)

“Italia” vjen nga “Viteliu” = toka e viçit (oskisht/latinisht) “Italia” vjen nga “Itel” = me dalë në bjeshkë me bagëti (shqip e lashtë)

Bazuar në burime romake dhe greke Bazuar në etnologjinë e shqiptarëve dhe gjuhën shqipe

Pranohet nga akademia tradicionale Nuk është e pranuar zyrtarisht, por e përhapur në rrymat etnolinguistike shqiptare

****Në zonat malore shqiptare, fjala “itel” (ose edhe forma të afërta si itelë, itje, dalje në bjeshkë) lidhet me traditën shumë të vjetër të verimit, kur barinjtë çonin bagëtitë në bjeshkë për kullotë gjatë verës.*****

@ S.ndrecaj