Por le të pyesim veten më tej në errësirën e parahistorisë! – Kush ishin fiset ilire për Gjermanët?

Fiset gjermanike perëndimore të suedezëve dhe herminonëve duhej të mbronin veten kundër ilirëve të cilët u ulën në Elbë . Ilirët thuhet se kanë jetuar në atdheun gjerman midis viteve 1700 dhe 800 p.e.s. Ne ndoshta dimë për to vetëm nga burimet e lashta romake. Për romakët, ilirët ishin ata që jetonin përtej Adriatikut, në atë që sot është Ballkani. Ilirët ishin një popull indo-evropian që u nda në shumë fise. Rreth kohës së Betejës së Pyllit Teutoburg, ilirët u nënshtruan nga romakët.

Që i bie se ilirët ishin pjesë përbërëse e luftërave Tutonike(Teuton,Teutamid,Teuta,Theud;-eth emra Pellazg,ilir,shqiptar)

Vetëm mendoni për Luftërat Ilire të Oktavianit (35-33) dhe Revoltën Panoniane (6-9). – Historianët pretendojnë se kanë zbuluar se kultura lusatiane 32) mbështetej kryesisht nga ilirët.

Edhe pse ilirët nuk kanë qenë në shtëpi rreth Riesës për një kohë të gjatë, kultura e tyre nuk është zhdukur plotësisht në errësirën e historisë: ata “ndërtuan kështjellat që ruhen edhe sot në Rauhen Furt në Diesbar: Heinrichsburg / Goldkuppe, Burgberg ose Schanze. Löbsal, Gohrischberg. Këto kështjella ishin të siguruara nga shpate të pjerrëta drejt Elbës dhe me mure dheu drejt Elbës. Armiku të cilit ilirët i trembeshin aq shumë ishin popujt gjermanë që po përparonin nga veriu dhe që më pas mbetën në zonën e asaj që sot është Saksonia për 1000 vjet.

Migrimi i popujve nënkuptonte që popujt gjermanikë që ishin vendosur rreth Jahnishausen tani shaluan kuajt e tyre dhe u zhvendosën në perëndim dhe në jug. Megjithatë, sllavët perëndimorë (sllavët Elba) përparuan menjëherë në vakumin e kërcënuar. Dhe ata qëndruan derisa gjërat u bënë shumë të vogla për Frankët dhe Saksonët e Poshtëm në shtëpi dhe ata pushtuan Lindjen sllave si kolonistë.

27) Polabiane : “po” është një parafjalë ilire dhe shpreh një marrëdhënie pozicionore, dhe fjala bazë është ndoshta mbiemri për “Labe” = Elba.

28) Daleminze : Emri Gau është gjetur ndoshta nga Sorbët si një emër për një popullsi ilire. Që nga viti 805, Dalemincët përmenden disa herë në burimet më të vjetra të shkruara.

29) Plini Plaku : Gaius Plinius Secundus, *Novum Comum (=Como) 23 ose 24, †Stabiae (=Castellammare di Stabia) 24.8.79, historian dhe shkrimtar romak. Komandanti i fundit i flotës në Misenum; vdiq në shpërthimin e Vezuvit; Mbetet vetëm një ‘histori natyrore’ që përmban 37 libra.

30) Tacitus , Publius (?) Cornelius, *rreth 55, †pas 115, historian romak. Vepra e tij e parë, biografia ‘Agricola’ (ndoshta 98), përmban një ekskursus të rëndësishëm mbi Britaninë; Në veprën e tij gjeografiko-etnografike ‘Germania’, Tacitus përdor një imazh të idealizuar të popullit gjermanik për të kritikuar atë që ai e sheh si shoqërinë dekadente romake të epokës perandorake. Dy veprat kryesore, të cilat janë ruajtur vetëm pjesërisht, “Analet” dhe “Historitë”, mbulojnë periudhën nga vdekja e Augustit (14 pas Krishtit) deri në fund të Domitianit (96).

31) Ilirët : Ilirët, populli indoevropian, të cilët, të ndarë në shumë fise, kanë jetuar të paktën që nga shekulli VIII/VII. Shekulli Iliria* u vendos. Perandoria Taulantier ishte shteti i parë i madh ilir që doli nga rreth 400 në rreth 260. Perandoria jugore ilire e Skodrës (=Shkodër) ka ekzistuar nga viti 260/250-168. Ajo u zëvendësua nga 158 para Krishtit. deri në vitin 9 pas Krishtit Konfederata Dalmate. Pas Luftërave Ilire të Oktavianit (35-33) dhe Revoltës Panoniane (6-9), ilirët ishin nën sundimin romak.

*) Iliria : (latinisht Illyria, Illyricum), në kohët e lashta emri që rrjedh nga populli ilir për peizazhin malor në lindje të detit Adriatik me ishuj të shumtë në veri të Epirit. – Në shekullin e 19-të emri për zonat e Karintit Perëndimor, Tirolit Lindor, pjesë të Kroacisë me Istrinë dhe Dalmacinë, të cilat u ceduan nga Austria në 1809 dhe u grupuan së bashku nga Napoleoni I si provincat ilire (të formuara në Mbretërinë e Ilirisë nga 1816 deri në 1849 pa Dalmacinë dhe Kroacinë ).

32) Kultura Luzaciane : Grupi kulturor i Epokës së Bronzit të Vonë të emërtuar sipas fushave të urnave në Luzacia e Poshtme: Qeramika me gunga.

Lulzim Osmanaj

Scroll to Top